Top 10 bệnh thường gặp
ở người cao tuổi
và cách phòng tránh.
Minh Ánh
Người cao tuổi theo định nghĩa của Liên Hiệp Quốc là
những người có độ tuổi từ 60 tuổi trở lên.
Theo dự đoán đến năm 2025, số lượng người cao tuổi
trên thế giới sẽ đạt xấp xỉ 2 tỷ người. Có sự gia tăng đáng kể như vậy là do
khoa học phát triển, y học tiến bộ, đời sống của con người được cải thiện về
chất lượng… nên tuổi thọ cũng tăng theo.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là tỷ lệ mắc bệnh
sẽ giảm.
Sau đây là thống kê 10 bệnh thường gặp ở người cao
tuổi theo thứ tự từ cao đến thấp.
1. Đột quỵ (Stroke)
Đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch màu não, xảy ra
từ từ hoặc đột ngột, gây nhiều biến chứng và di chứng nặng nề.
ở người già, do sự suy yếu của hệ thống mạch máu, máu
đến nuôi não giảm sút nên dễ bị nhồi máu não, thiếu máu não.
ở người già, thành mạch suy yếu, dễ vỡ cùng với hậu
quả của bệnh tăng huyết áp (nếu mắc trước đó) nên dễ xảy ra xuất huyết mạch máu
não.
Đây là một bệnh khá phổ biến và nguy hiểm đến tính
mạng của người cao tuổi.
Để phòng bệnh đột quỵ, chúng ta nên khuyên ông bà,
cha mẹ ăn uống đúng cách, nghỉ ngơi đầy đủ , ăn ít mỡ; nên tập thể dục nhẹ vào
buổi sáng, tập dưỡng sinh, nếu cần thiết thì uống thuốc dưỡng não như Vitamin
B6, B12, B9 (Acid Folic) -tuy nhiên hỗn hợp các vitamin nhiều sẽ không tốt và
chúng ta nên tập ăn rau lá xanh như lettuce, kale…, hay uống cafe (một cốc nhỏ
mỗi ngày), hay L-theanine (trà xanh), Omega-3, Vitamin E, Ginkgo Biloba,
Ginseng… và uống thuốc điều trị tăng huyết áp theo toa bác sĩ.
2. Viêm phổi (Pneumonia)
Cơ quan hô hấp suy giảm đáng kể khi về già: phổi kém
đàn hồi, cơ hô hấp yếu, kháng thể bề mặt phổi giảm cùng với sự suy giảm sức đề
kháng của cơ thể nên người già rất dễ bị viêm phổi, đặc biệt vào các mùa dịch,
trái gió trở trời, thời tiết lạnh khô.
Tác nhân gây bệnh là virus (thông thường là virus
cúm), tụ cầu, phế cầu, liên cầu, đôi khi là não mô cầu, adenovirus, lao …
Viêm phổi ở người già điều trị tốn kém và dai dẳng hơn
người trẻ.
Viêm phổi ở người già cũng dễ tái phát làm suy yếu
dần sức khỏe, giảm tuổi thọ.
Vì vậy, để phòng bệnh viêm phổi người già nên hạn chế
đến những nơi đông người, khi thời tiết thay đổi, trời trở lạnh, người già
nên giữ ấm cơ thể, tránh ra gió, tránh hít thở không khí lạnh khô.
Trong lớp dạy Khí Công Hoàng Hạc, Minh Ánh chú tâm hướng
dẫn cho quý vị thành viên tập thở. Và cũng đề nghị quý cô chú anh chị tập ăn
uống cho đầy đủ chất bổ cũng như thích hợp với bao tử, dạ dày người lớn tuổi:
Sáng ăn trái cây, cereal.
Snack: ăn chút bánh ngọt, nutritious bars.
Trưa ăn có chất bột, thịt, cá, rau quả
Xế trưa ăn các loại nuts, đậu, ice cream.
Tối ăn nhẹ như soup, salad, rau xào với chút cá hay thịt hay đậu hũ.
Và quan trọng vào mùa lạnh chịu khó xông hơi ít nhất
mỗi tháng 1 lần. Vào mùa này Minh Ánh thu hoạch các loại rau trong vườn như tía
tô, xả, rosemary, húng, quế, thơm…phơi khô để làm trà cũng như xử dụng bỏ vào
trong nồi nước lá xông, và mỗi 2 tuần xông một lần. Có thể nhờ vậy mà trong cơn
đại dĩch anh nhà bị bệnh Covid mà mình thì không!
3. Tăng huyết áp (High
Blood Pressure)
Tăng huyết áp khi có huyết áp tâm thu lớn hơn 140
mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương lớn hơn 90 mmHg.
Người cao tuổi bị tăng huyết áp có thể bị từ các
giai đoạn tuổi trưởng thành, tuổi trung niên, hoặc do ăn chế độ ăn uống nhiều
mỡ, muối, nhưng thường nhất là do thành mạch bị xơ vữa nhiều, dẫn đến hẹp lòng
mạch gây tăng huyết áp.
Minh Ánh nhớ anh Phạm Hiếu Liêm có khuyên là chúng ta
không nên cữ mỡ thái quá, vì loại mỡ tốt giúp cho cơ thể có đủ năng lực, giúp
các vitamin thấm vào các tế bào nhanh chóng hơn hay giúp lưu thông máu trơn
tru. Mỡ có 2 loại: loại tốt cần thiết cho cơ thể (unsaturated hay
monounsaturated hay polyunsaturated fats) và loại xấu là trans fats hay
saturated fats.
Bệnh tăng huyết áp ở người già không nên xem thường
vì nó rất dễ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như như tai biến mạch máu não,
suy tim, nhồi máu cơ tim…
Cho nên tập thể dục, đi bộ, ăn uống đúng đắn, bớt lo
âu, tập thở, tập thiền…sẽ giúp cho quý vị cao niên tránh được căn bệnh này.
4. Tiểu đường (Diabetes)
Tiểu đường được chẩn đoán xác định khi đường máu đạt
nồng độ trên 200 mg% và/hoặc đường máu lúc đói trên 126 mg%. Tiểu đường có 2
loại là: Type I và Type II.
Ở người cao tuổi thường gặp Tiểu đường type II.
Có nhiều nguyên nhân và cách giải thích bệnh Tiểu đường
ở người cao tuổi.
Gan suy yếu theo tuổi già kéo theo sự suy giảm quá
trình xử dụng và chuyển hóa đường trong cơ thể; hoạt động của hormon Insulin
không hiệu quả; tụy bị lão hóa nên giảm tiết Insulin… Tất cả các nguyên nhân
trên gây nên hậu quả tăng đường máu dẫn đến bệnh Tiểu đường.
Nhắc tới bệnh này Minh Ánh nhớ tới bà cụ thân sinh
của mình: bà bị mắc bệnh tiểu đường mà các bác sĩ ở VN không tìm ra – hay nói đúng
hơn là họ quá thờ ơ chỉ khám tim, mạch …mà không bắt bà cụ đi thử lượng đường
trong máu. Nên bà mất năm 2005 vì chứng bệnh này. Phần đông người Việt Nam mình
mắc bệnh tiểu đường rất nhiều. Ca sĩ Ngọc Lan nghe nói cũng vì mắc chứng này mà
làm cô bị mắt mờ.
Cho nên Minh Ánh khuyên quý vị đồng hương cao niên
nên thử máu thường xuyên đừng để mình bị mắc chứng bệnh Tiểu đường. Bên cạnh
bớt ăn các chất bột, chất ngọt… Minh Ánh mong quý vị hãy tập thể dục, đi bộ, đạp
xe đạp để tránh căn bệnh này.
5. Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (Chronic
obstructive pulmonary disease)
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính được viết tắc là COPD,
là sự kết hợp của khí phế thủng (emphysema) và viêm phế quản mãn tính.
Bệnh đặc trưng bởi triệu chứng khó thở diễn ra thành
cơn giống bệnh hen phế quản, nhưng ít hoặc không đáp ứng với các thuốc giãn phế
quản thông thường.
Bệnh thường xảy ra cho những người hút thuốc lâu năm,
hoặc bị những bệnh về hô hấp tái đi tái lại nhiều lần.
Bệnh hay gặp ở những người trung niên hoặc người cao
tuổi.
Người cao tuổi bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính dễ
dẫn đến suy hô hấp, cơ thể suy kiệt, thường xuyên nhập viện, chất lượng cuộc
sống giảm, tuổi thọ giảm.
Tỷ lệ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính ở người cao
tuổi là 4.1%.
6. Suy tim (Heart
Failure)
Suy tim là hậu quả của tổn thương tim hay rối loạn
chức năng quả tim, dẫn đến tim không đủ khả năng tiếp nhận máu hoặc đưa máu đi
nuôi cơ thể.
Suy tim có nhiều loại, bao gồm suy tim trái/ suy tim
phải, suy tim tâm thu/ suy tim tâm trương, suy tim cấp/ suy tim mãn…
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh suy tim ở người già
như: bệnh cơ tim, bệnh van tim, thấp tim, tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim,
bệnh mạch vành…
Thời gian sống còn của người cao tuổi bị suy tim
trung bình từ 4 năm đến 7 năm.
7. Bệnh Parkinson
Đây là bệnh thường gặp ở những người từ 65 tuổi trở
lên.
Bệnh do thoái hóa một số dây thần kinh ở não gây ra
những biểu hiện như: run tay, vận động chậm chạp, kém linh hoạt, cứng đờ. Có
thể kèm theo một số triệu chứng như: suy giảm nhận thức, suy giảm trí nhớ, co
giật, trầm cảm…
Đây là bệnh thường gặp của người cao tuổi, hiện chưa
tìm được nguyên nhân và những yếu tố nguy cơ của bệnh.
Bệnh diễn tiến một cách từ từ theo chiều hướng ngày
càng nặng dần. ở giai đoạn nặng, người bệnh sẽ bị hạn chế vận động nghiêm
trọng, không nói được, không cử động được mà chỉ nằm một chỗ. Chẩn đoán sớm và điều
trị kịp thời giúp làm chậm quá trình tiến triển của bệnh, kéo dài thời gian
hoạt động bình thường cho người bệnh.
8. Hội chứng tiền đình (Vestibular
syndrome)
Hội chứng tiền đình bao gồm các triệu chứng như:
chóng mặt, xây xẩm, hoa mắt, mất thăng bằng, rung giật nhãn cầu, ù tai.
Người cao tuổi dễ bị hội chứng tiền đình do thiếu máu
đến nuôi cơ quan tiền đình – ốc tai, thiếu máu đến não, hậu quả của các bệnh lý
về tai (viêm tai giữa, chấn thương tai, viêm tai xương chũm…) từ giai đoạn trước.
Người mắc hội chứng tiền đình nếu không được điều trị
kịp thời sẽ dễ bị các biến chứng như tổn thương tai ảnh hưởng đến khả năng
nghe, tổn thương thần kinh (trong trường hợp bị hội chứng tiền đình trung ương),
chấn thương do té ngã.
9. Loãng xương (Osteoporosis)
Loãng xương là sự giảm khối lượng xương và giảm chất
lượng xương, Đặc điểm loãng xương ở người già là: tăng quá trình hủy xương và
giảm quá trình tạo xương, dẫn đến tăng nguy cơ gãy xương.
Để phòng ngừa bệnh loãng xương, hạn chế hậu quả gãy xương,
người già cần thêm calcium vào thực đơn ăn uống từ các thực phẩm giàu calcium
như sữa, sò huyết, cua, ốc… hoặc thuốc uống cung cấp calcium.
Bệnh loãng xương tuy không quan trọng làm chết người
trực tiếp. Tuy nhiên người cao niên một khi bị chứng loãng xương mà té sẽ làm
nứt hay gẫy xương khiến họ phải nằm nhiều, không di chuyển được thì sẽ làm cho
cơ thể, hệ miễn nhiễm, cũng như tinh thần của họ bị xuống dốc và dễ dàng dẫn đến
tử vong sớm hơn dự định nếu họ đã có bệnh nền.
10. Viêm phế quản cấp (Acute
bronchitis)
Viêm phế quản cấp là tình trạng viêm cấp tính ở phế
quản, do tác nhân virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng.
ở người già, hệ thống miễn dịch bị suy yếu, cơ quan
hô hấp giảm hoạt động kháng khuẩn nên dễ bị các bệnh lý về hô hấp. Thường gặp
nhất là viêm phế quản cấp.
Triệu chứng của bệnh bao gồm ho, khó thở, khạc đàm
màu trắng đục, vàng, nâu tùy từng bệnh cảnh khác nhau.
Điều trị không triệt để sẽ dẫn đến viêm phế quản mãn
tính, suy yếu cơ quan hô hấp.
HT: Vậy những người bị bệnh về đường hô hấp dễ bị
mạng vong hở chị? Cúm ảnh hưởng tới cơ quan hô hấp nhiều nhứt! Thật nguy hiểm!
Dạ vâng. Đúng vậy đó HT. Theo CDC thì cúm là do virus
lây nhiễm từ người qua người. Tuy nhiên trong quá khứ chúng ta cũng có những
loại cúm lây nhiễm từ các loại gia cầm tới người. Và quan trọng là đôi khi người
bị bệnh đã có virus trong người nhưng chưa có dấu hiệu cho thấy bệnh cũng đã có
thể mang virus lây lang cho những người chung quanh rồi!
Các dấu hiệu và triệu chứng cúm thường xuất hiện đột
ngột. Những người bị cúm thường cảm thấy một vài hoặc tất cả các triệu chứng
sau:
Có thể bị sốt*/cảm thấy sốt hoặc ớn lạnh
Ho
Đau họng
Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi
Đau nhức cơ bắp hoặc cơ thể
Nhức đầu
Mệt mỏi
Một số người có thể bị nôn mửa và tiêu chảy, mặc dù
tình trạng này phổ biến ở trẻ em hơn người lớn.
Thông thường cách chữa trị cúm là đi khám bác sĩ xin
toa thuốc.
Có bốn loại thuốc kháng virus được FDA phê chuẩn được
CDC khuyến nghị để điều trị bệnh cúm trong mùa này.
oseltamivir phosphate (có sẵn dưới dạng phiên bản gốc
hoặc dưới tên thương mại Tamiflu®), zanamivir (tên thương mại Relenza®),
peramivir (tên thương mại Rapivab®) và baloxavir marbocyl (tên thương mại
Xofluza®).
Thuốc generic oseltamivir và Tamiflu® có sẵn dưới
dạng thuốc viên hoặc hỗn dịch lỏng và được FDA chấp thuận để điều trị sớm bệnh
cúm ở trẻ em/người từ 14 ngày tuổi trở lên.
Cách đề phòng bệnh cúm là hãy đi chích ngừa cúm hàng
năm.
Và chúng ta cần thực hiện cách phòng ngừa hàng ngày để
giảm sự lây lan của bệnh cúm như sau:
1. Tránh tiếp xúc gần với người bị bệnh.
2. Nếu bạn bị bệnh, hãy hạn chế tiếp xúc với người
khác càng nhiều càng tốt để tránh lây nhiễm cho họ.
3. Che miệng khi ho và hắt hơi bằng giấu mặt trong
cánh tay áo.
4. Che mũi và miệng bằng khăn giấy khi ho hoặc hắt hơi.
Vứt khăn giấy vào thùng rác sau khi sử dụng.
5. Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước. Nếu
không có xà phòng và nước, hãy sử dụng chất chà tay chứa cồn.
6. Tránh chạm vào mắt, mũi và miệng. Vi trùng lây lan
theo cách này.
7. Làm sạch và khử trùng các bề mặt và đồ vật có thể
bị nhiễm virus gây bệnh cúm.
8. Mang khẩu trang khi có người chung quanh.
Đối với bệnh cúm, CDC khuyên mọi người nên ở nhà ít
nhất 24 giờ sau khi hết sốt ngoại trừ việc được chăm sóc y tế hoặc các nhu cầu
cần thiết khác. Hết sốt mà không cần dùng thuốc hạ sốt mới chắc chắn an toàn.
Đó là những gì Minh Ánh tìm hiểu về những bệnh thường
xảy ra cho người cao niên và kính xin chia sẻ với quý vị, ngõ hầu giúp cho tất
cả đề phòng và có thể khỏe mạnh, kéo thêm tuổi thọ.
Minh Anh Truong
Nguyen
Liên Minh Bảo Hiến Mỹ Gốc Việt
(813) 570-0122
